IPSOS’un CNN Türk için yaptığı araştırma[1] çok ilginç. Seçmen ve seçimle ilgili güzel bilgiler veriyor ve başta “AKP, HDP’den ve MHP’den oy aldı” düşüncesi farklı bir yere gidiyor.
Hem araştırma grafiklerini vermek istiyorum, hem de yeri geldiğinde yorumlamak.
Kısaca benim bu araştırma sonuçlarından anladığım nedir?
- Bahçeli kesinlikle gitmeli.
- Oy vermeyenlerin %66’sı kronik şekilde oy vermiyor
- Televizyon konuşmaları, Cumhurbaşkanı ve medya haberleri seçmeni en çok etkileyenler
- Ekonomi, terörle mücadele, istikrar seçmenler için en önemli konular.
- Seçmen meclis sistemi istiyor.
Şimdi tek tek bakalım.
Araştırmada toplam 1614 kişiyle, 2-3 Kasım tarihlerinde, telefon üzerinden rastlantısal şekilde görüşülmüş.
Seçmen Oyuna Ne Zaman Karar Verdi?
**
Seçmenin Partiye Bağlılığı
Baktığımız zaman CHP ve MHP seçmeni partisine HDP ve AKP seçmeni kadar bağlı değil. CNN Türk’te araştırma tartışılırken “CHP seçmenin stratejik seçmen” olduğu konuşuluyordu. Yani MHP 2011’de baraj düşecek denildiği zaman yapılan araştırma sonuçlarına göre CHP seçmeni MHP’ye oy verip baraj üstü tutmuş (%13 idi) ve geçen seçimde meclise girsin diye HDP’ye gittiği söylenmişti.
**
Emanet Oylar
AKP’ye verilen oyların %7’si (kabaca 1 milyon 657 bin 147), AKP’ye emanet verilmiş. Bu oran en çok MHP’de ve sonra CHP, HDP’de. 7 Haziran’a göre AKP’de ve MHP’de biraz, CHP’de hayli fazla artarken HDP’de sert bir düşüş yaşanmış.
**
Verilen Oylarda Değişiklik
Anladığım kadarıyla; AKP’ye giden (%49) oyun %19’u (ki kabaca 4 milyon 497 bin 972) başka partilerden gelmiş. Bu önemli bir değişim. AKP’nin 2002-2007 arasındaki yenilikçi çizgisine tekrar dönmesi ve farklı düşündeki partilileri ön plana çıkartması gerekiyor demektir.
**
AKP Seçmeni 7 Haziranda Hangi Partilere Oy vermiş?
AKP seçmeninin 7 Haziranda MHP’ye emanet oy verdiği görünüyor.
**
CHP Seçmeni 7 Haziranda Hangi Partilere Oy Vermiş
Yüzde 4-5 altı pek önemli değildir. CHP seçmeninin fazlasıyla kalıp seçmen olduğunu görüyoruz.
**
MHP Seçmeni 7 Haziranda Hangi Partilere Oy Vermiş?
**
HDP Seçmeni 7 Haziranda Hangi Partilere Oy Vermiş?
**
1 Kasım’da Oy Kullanmayan Seçmen 7 Haziran’da Kime Oy Vermiş?
***
Seçmenin Oyunu Etkileyen Unsurlar
CHP seçmeni; Atatürkçü, ulusalcı, sol, milliyetçi seçmenleri ve demokrasi, laiklik gibi sistemleri ve kavramları benimseyen seçmendir. CHP’nin başına kim gelirse gelsin, parti görüşleri değişmediği sürece oy verir. Yani Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran partinin CHP olması nedeniyle oy veriyor. Bu yüzden lider oranı şaşırtıcı değil.
ANCAK!
MHP’ye baktığımızda iş çığırından çıkmış. Daha fazla bir şey dememe gerek yok. İlgili başka bir sonuca bakalım;
Parti Genel Başkanları Değişmeli Mi?
Her 10 MHP seçmeninden 8’i bahçeli gitsin diyor, 1 tanesi kalsın diyor, 1 tanesi fikrim yok diyor. Artık Bahçeli gitmeli. Bir seçime daha girerse, partisi baraj altında kalacak.
En Başarılı Lider
Burada en ilginç kısım, Demirtaş’ın yüzde 29’dan yüzde 12’ye inmesidir. 17 puanlık düşüş var. Bahçeli neredeyse sıfıra gelmiş, yüzde 3 çok acı bir sonuç.
**
Seçmenin Oy Tercihine Etki Eden Çalışmalar
Sosyal medyanın aslında bir şey olmadığını, ana akım medyanın (televizyon konuşmaları ve medya haberleri vs) büyük etkisinin olduğunu görüyoruz.
***
AKP Seçmenini Etkileyen Vaadler
İlk üçüne baktığımızda, Türkiye seçmenin de huzursuz olduğu konuları görüyoruz. Türkiye’ye hitap etmiş ve bu yüzden her bölgeden oy alabilen tek parti.
**
Ankara Patlamasının Seçmen Üzerindeki Etkisi
Bakın bu çok önemli bir tablodur.
Ankara patlaması, AKP seçmeninin %10’unu, HDP seçmeninin %5’ini etkilemiş. Birinin %50, diğerinin %10 aldığını düşünürsek; Ankara patlaması, AKP’ye oy kazandırmıştır diyebiliriz. Çok önemli bir sonuç. Beni bile yanıltmıştı bu durum. Seçmenin “Türkiye’nin kalbinde patlayan bomba” yüzünden mevcut iktidarı suçlayacağını çünkü istihbarat, polis vs gibi organların çalışmadığından olduğunu düşünür demiştim. Maalesef gerçek sorulardan uzaklatılar.
**
Terör ve Çatışmaların Partilere Etkisi
Bakın %13’ü değiştirmiş ve %5’i de kararsızken karar vermiş. Kısacası bu saldırılar toplam seçmenin %18’inin fikrini değiştirmiş yada kesinleştirmiş.
**
Seçim Süreci Adil Geçti Mi?
Seçim sürecinin adil geçtiğine inananların oranı 9 puan artmış.
Cumhurbaşkanının çok fazla karışmaması etkilemiş olabilir. Hemen ona da bakalım:
Cumhurbaşkanının Seçim Dönemindeki Tutumunu Nasıl Buluyorsunuz?
Toplam seçmen içinde yanlış bulanların sayısı 21 puan (yüzde 21) azalmış ve hatta AKP seçmeni içinde 17 puan düşüş var. Yani AKP seçmeninin yüzde 30’u 7 Haziran için Erdoğan’ın yanlış bir tutumda olduğunu düşünüyormuş.
**
Seçimden Sonra Oy Memnuniyeti
**
Seçim Sonrası Oy Tercihi
Demek oluyor ki 2-3 Kasım’da seçim yapılsa (1 Kasım seçimlerinin sonuçlarını gördükten sonra), MHP seçmeni, AKP’ye kayacak ve MHP baraj altında kalma riskiyle karşı karşıya kalacak.
Yani yukarıdaki Bahçeli ile ilgili sonuçlardan sonra bunu gördüğümüzde, MHP’NİN KESİNLİKLE LİDER DEĞİŞTİRMESİ GEREKtiğini görüyoruz.
**
Seçmen 1 Kasım Sonrasında İyimser
7 Hazirana göre iyimserlik daha da artmış. Kısacası AKP’ye güvenoyu.
**
Seçim Gecesi Hangi Liderin Açıklamaları Beğenildi?
**
Çözüm Süreci Yeniden Başlamalı Mı?
**
Terör İle Mücadele Nasıl Olmalıdır
**
Hükümetin Gündem Maddesi Ne Olmalı?
**
Yeni Anayasa Nasıl Hazırlanmalı?
**
Cumhurbaşkanının Tutumu Nasıl Olmalı?
**
Başkanlık Mı Parlamenter Sistem Mi?
Bir çok araştırma şirketi, AKP içindeki partililerin de söylediği üzere ne taban ne Türkiye başkanlık sistemine hazır değil.
**
Seçim Barajı Nasıl Olmalı?
**************
Görünen köy klavuz istemez. Bu yüzden yorum yapmıyorum. Daha önce yapmıştım;
Muhalefetin Yenilgisi : Seçim Sonuçları Süpriz Değildi Oranları Süprizdi adlı yazımda.. Oradan bakabilirsiniz.
